Pianino akustyczne to instrument, który ma długą i bogatą historię. Jest to instrument strunowy z grupy chordofonów, w którym dźwięk powstaje w wyniku uderzenia młoteczków w struny. Mechanizm działania pianina opiera się na precyzyjnej współpracy młoteczków, tłumików i strun. Kiedy muzyk naciska klawisz, młoteczek uderza w odpowiednią strunę, a długość tej struny oraz siła uderzenia determinuje wysokość i głośność dźwięku.
Struny te są napięte na żeliwnym stelażu, a cała konstrukcja znajduje się wewnątrz drewnianej obudowy, która pełni nie tylko funkcję estetyczną, ale także akustyczną, wzmacniając i kształtując brzmienie instrumentu. Klasyczne pianino ma zazwyczaj od 85 do 88 klawiszy, co daje mu pełną, szeroką skalę dźwiękową, pokrywającą praktycznie cały zakres, który jest używany w muzyce klasycznej i współczesnej.
Brzmienie pianina akustycznego jest jednym z jego najbardziej charakterystycznych elementów. Każde pianino, niezależnie od marki czy wieku, ma swój unikalny, niepowtarzalny dźwięk, który wynika z konstrukcji, materiałów, z których zostało wykonane, oraz jego stanu technicznego. Kluczowym elementem jest rezonans, który tworzy drewniana płyta rezonansowa znajdująca się wewnątrz instrumentu. To ona odpowiada za rozprzestrzenianie się dźwięku w przestrzeni, nadając mu głębię i pełnię. Brzmienie pianina akustycznego jest ciepłe, bogate i złożone. Dzięki fizycznym właściwościom strun i drewnianych elementów, pianino ma zdolność do wybrzmiewania nawet po zakończeniu gry, co nadaje muzyce naturalną ciągłość i przestrzenność.
W zależności od siły, z jaką muzyk naciska klawisze, brzmienie pianina może być bardzo delikatne i subtelne, ale także mocne, dramatyczne i pełne emocji. To właśnie ta dynamika, od pianissimo do fortissimo, jest jednym z kluczowych aspektów, który sprawia, że pianino akustyczne jest tak cenione zarówno w muzyce solowej, jak i w zespołowej.
Główną różnicą pomiędzy pianinem a fortepianem jest sposób, w jaki są rozłożone struny w ich wnętrzu, co wpływa na rozmiary, konstrukcję i brzmienie obu instrumentów. W pianinie rama, na której rozpięte są struny, znajduje się w pozycji pionowej, co sprawia, że instrument jest bardziej kompaktowy i zajmuje mniej miejsca. Dzięki temu pianino idealnie nadaje się do mniejszych przestrzeni, takich jak mieszkania, szkoły muzyczne czy domy. Fortepian natomiast posiada ramę ułożoną poziomo, co wymaga znacznie większej przestrzeni, ale pozwala na uzyskanie bardziej pełnego i rezonującego brzmienia. Poziome ułożenie strun w fortepianie sprawia, że młoteczki, które uderzają w struny, mają większą swobodę ruchu i precyzję, co z kolei umożliwia bardziej zróżnicowaną artykulację dźwięków oraz lepszą kontrolę nad dynamiką.
Warto również wspomnieć o ewolucji konstrukcji pianin na przestrzeni wieków. Pierwsze pianina, które powstały w XVIII wieku, miały ramy wykonane z drewna. Było to powszechnie stosowane rozwiązanie, które jednak miało pewne ograniczenia. Drewniana rama, choć lekka i łatwa w obróbce, nie była w stanie wytrzymać dużego naprężenia, jakie generują napięte struny. W efekcie te wczesne modele pianin były bardziej podatne na rozstrajanie się, a ich brzmienie nie było tak głębokie i bogate jak współczesnych instrumentów. Struny w tych pierwszych pianinach były zamontowane w tzw. układzie prostostronnym, co oznacza, że wszystkie struny były ułożone równolegle do siebie, bez przecinania się.
Z biegiem lat, rozwój technologii i potrzeb muzyków doprowadził do licznych innowacji w konstrukcji pianin. Zamiast ramy drewnianej, zaczęto stosować stop żeliwny, który był znacznie mocniejszy i bardziej odporny na naprężenia, jakie generują struny. Żeliwna rama, mimo że była cięższa, zapewniała stabilność, pozwalała na zastosowanie wyższego napięcia strun, a tym samym na uzyskanie pełniejszego, bardziej zróżnicowanego brzmienia. Kolejną kluczową innowacją było wprowadzenie układu krzyżowego strun, który polega na tym, że struny basowe krzyżują się nad strunami średnimi i wysokimi, co pozwala na wydłużenie strun basowych i poprawę ich rezonansu. Dzięki temu brzmienie pianin stało się głębsze, bardziej harmonijne i bogatsze w tony, co zbliżyło pianino do fortepianu pod względem jakości dźwięku, choć wciąż pozostawało bardziej kompaktowym instrumentem.
W obecnie produkowanych pianinach stosuje się tak zwany mechanizm dolnotłumikowy, zwany również angielskim. Na przestrzeni XIX i XX wieku, wyparł on mechanizm górnotłumikowy, nazywany wiedeńskim. Główną różnicą pomiędzy tymi mechanizmami jest to, że tłumik odpowiadający za wytłumienie dźwięku zaraz po uderzeniu jest umieszczony powyżej młotków w mechanizmie górnotłumikowym. W obecnie stosowanym mechanizmie dolnotłumikowym, wcześniej wspomniane tłumiki są umieszczone poniżej młotków, a tym samym bliżej środka struny, co daje znacznie lepsze możliwości tłumienia struny.
Bardzo ważnym elementem pianina jest jego płyta rezonansowa, która odpowiada bezpośrednio za barwę oraz siłę jego dźwięku. Jest ona wykonana z najwyższej jakości drzewa sosnowego. Jej rozmiar odpowiada niemal całej wielkości pianina, co czyni ją jednym z największych elementów tego instrumentu.
Zdecydowana większość pianin posiada dwa pedały. Kiedyś montowano tylko jeden, a obecnie produkowane modele posiadają ich trzy. Zadaniem prawego pedału jest wydłużenie wybrzmiewania granych dźwięków po zdjęciu palców z klawiatury. Pedał środkowy jest odpowiedzialny za maksymalne wyciszenie brzmienia pianina, poprzez wsunięcie pomiędzy młoteczki a struny paska filcu. Taka izolacja zmniejsza siłę uderzenia młotka. Pedał ten jest nazywany tłumikiem lub moderatorem. Lewy pedał służy natomiast do lekkiego ściszenia dźwięku pianina, poprzez zmniejszenie odległości młotków od strun.
Podczas wyboru pianina warto zwrócić uwagę na jego wygląd oraz dopasować jego wysokość do rozmiaru pomieszczenia, w którym będzie ono postawione. W związku z akustyką pomieszczeń mniejszych niż 20m2, powinniśmy celować w pianina, których wysokość oscyluje pomiędzy 105 a 110 cm. Im wyższe jest pianino, tym dysponuje bardziej potężnym i pełnym brzmieniem, więc w przypadku małego pomieszczenia, może się ono okazać zwyczajnie zbyt głośne.
Najlepsze firmy produkujące obecnie pianina to między innymi Yamaha, Kawai, Steinway and Sons, C.Bechstein, August Forster, Bluthner.
Przed kupnem instrumentu powinniśmy go dokładnie ograć. Jeżeli nie potrafimy jeszcze grać, a pianino które chcemy kupić ma posłużyć właśnie do nauki, powinniśmy zaczerpnąć rady kogoś doświadczonego w tym temacie. W naszym sklepie mogą państwo uzyskać fachową pomoc podczas zakupu pianina czy fortepianu, ponieważ zawsze stawiamy na pierwszym miejscu zadowolenie klienta.
Pianino akustyczne jest nie bez powodu jest jednym z najchętniej wybieranych instrumentów w szkołach muzycznych. Młodzi adepci muzyki mogą na nim uczyć się nie tylko gry na instrumencie, ale także zrozumienia wielu podstawowych zagadnień związanych z muzyką i akustyką. Pianino akustyczne, dzięki swojej naturalnej dynamice, uczy uczniów precyzyjnej kontroli nad dźwiękiem. W przeciwieństwie do instrumentów elektronicznych, gdzie dźwięk jest wytwarzany cyfrowo, pianino akustyczne reaguje na każdy niuans siły nacisku klawisza, co umożliwia pełne wyrażanie emocji i artykulacji. Uczniowie mają okazję poznać subtelności związane z techniką gry, takie jak legato, staccato czy crescendo, które są integralną częścią interpretacji muzyki. Pianino akustyczne w szkole muzycznej pozwala również na naukę strojenia. Ponieważ instrument ten, w przeciwieństwie do pianina cyfrowego, musi być regularnie strojony, uczniowie uczą się, jak istotne jest dbanie o jego kondycję i jak zmiany w naprężeniu strun mogą wpływać na brzmienie całego instrumentu. Strojenie pianina to również proces, który wprowadza młodych muzyków w świat fizycznych właściwości dźwięku, takich jak wysokość, częstotliwość czy harmonia.
Dla wielu szkół muzycznych pianino akustyczne jest fundamentem, na którym opiera się edukacja muzyczna. Jego pełne brzmienie i szeroka skala dynamiczna dają uczniom możliwość rozwijania nie tylko techniki, ale także wrażliwości muzycznej. Pianino to instrument, na którym można grać repertuar od prostych utworów dziecięcych po najbardziej skomplikowane dzieła muzyki klasycznej, jazzowej czy współczesnej. W procesie nauczania muzyki na pianinie akustycznym istotną rolę odgrywa również interakcja ucznia z samym instrumentem. Pianino akustyczne, ze względu na swoje gabaryty i fizyczność, wymaga od grającego odpowiedniej postawy, koordynacji rąk i nóg (szczególnie przy używaniu pedałów), co sprawia, że nauka gry na nim jest kompleksowym doświadczeniem rozwijającym zdolności motoryczne i umysłowe.
