Tabulatura gitarowa to uproszczony sposób zapisu muzyki, który jest szczególnie popularny wśród gitarzystów. W odróżnieniu od tradycyjnych nut, które wymagają znajomości klucza muzycznego, wartości nut, rytmu i wysokości dźwięków, tabulatura koncentruje się na tym, co najważniejsze dla gitarzysty – pozycjach palców na gryfie. Tabulatura jest bardzo intuicyjna i pozwala łatwo odczytać, na których progach i strunach należy grać, bez konieczności znajomości zaawansowanej teorii muzyki.
Tabulatura składa się z sześciu poziomych linii, które odpowiadają sześciu strunom gitary. Najniższa linia na tabulaturze reprezentuje najgrubszą strunę, czyli strunę E6 (struna basowa), natomiast najwyższa linia odpowiada najcieńszej strunie E1 (struna wiolinowa). Oto schemat przedstawiający tabulaturę gitarową:
E|------------------------- (1. struna, najcieńsza, E)
B|------------------------- (2. struna, B)
G|------------------------- (3. struna, G)
D|------------------------- (4. struna, D)
A|------------------------- (5. struna, A)
E|------------------------- (6. struna, najgrubsza, E)
Na tabulaturze, zamiast nut, pojawiają się cyfry, które wskazują, na którym progu należy docisnąć daną strunę. Na przykład, jeśli na strunie A pojawi się cyfra „3”, oznacza to, że należy docisnąć strunę A na trzecim progu. Cyfra „0” oznacza, że gramy strunę pustą, czyli bez dociskania progu. Tabulatura nie informuje bezpośrednio o rytmie ani o długości trwania dźwięków, dlatego często towarzyszy jej nutacja lub inne wskazówki rytmiczne.
Przykładowy zapis akordu G-dur na tabulaturze:
E|---3---
B|---3---
G|---0---
D|---0---
A|---2---
E|---3---
W tym przykładzie widzimy, że na strunach E, A, E1 dociskamy odpowiednio trzeci, drugi i trzeci próg, natomiast struny D i G gramy puste.
W muzyce gitarowej akordy odgrywają kluczową rolę. Akord to kombinacja co najmniej trzech dźwięków granych jednocześnie. W przypadku gitary akordy najczęściej składają się z dźwięków wydobywanych z kilku strun naraz. Wyróżniamy różne rodzaje akordów, ale najważniejsze z nich to akordy durowe, akordy molowe oraz akordy barowe.
Akordy durowe a mollowe
Podstawowe akordy dzielimy na dwie grupy: akordy durowe (majorowe) i akordy molowe (minorowe). Różnią się one brzmieniem oraz konstrukcją.
Akordy durowe mają jasne, wesołe i pełne brzmienie. Są to akordy, które w muzyce kojarzą się z radością, energią i optymizmem. Akord durowy składa się z dźwięku podstawowego, tercji wielkiej oraz kwinty czystej. Przykłady popularnych akordów durowych to: C-dur, G-dur, D-dur, E-dur.
Akordy molowe mają bardziej melancholijny, smutny charakter. Ich brzmienie często kojarzy się z nostalgią, powagą i refleksją. Akord molowy składa się z dźwięku podstawowego, tercji małej oraz kwinty czystej. Przykłady akordów molowych to: a-moll, e-moll, d-moll.
Na tabulaturze akordy durowe są oznaczane dużą literą, np. C (C-dur), podczas gdy akordy molowe oznaczane są małą literą „m”, np. Am (a-moll).
Akordy barowe to bardziej zaawansowana forma akordów, w której palec wskazujący dociska wszystkie struny na jednym progu, tworząc tzw. poprzeczkę. Dzięki temu możemy uzyskać ruchome akordy, które można przenosić wzdłuż gryfu, zmieniając ich tonację. Akordy barowe często oparte są na kształcie prostych akordów, takich jak E-dur lub A-dur, ale zamiast otwartych strun, wszystkie dźwięki są tłumione przez barre.
Przykład akordu barowego F-dur:
E|---1---
B|---1---
G|---2---
D|---3---
A|---3---
E|---1---
W tym przypadku palec wskazujący dociska wszystkie struny na pierwszym progu, a pozostałe palce tworzą resztę akordu.
Oto kilka podstawowych akordów zapisanych na tabulaturze:
C-dur (C): Tutaj gramy strunę E6 jako wyciszoną (oznaczoną „x”), a pozostałe struny dociskamy na odpowiednich progach.
E|---0---
B|---1---
G|---0---
D|---2---
A|---3---
E|---x---
G-dur (G): Akord G-dur wymaga dociskania trzech strun (E6, A i E1) oraz pozostawienia trzech strun pustych (D, G, B).
E|---3---
B|---0---
G|---0---
D|---0---
A|---2---
E|---3---
A-moll (Am): Struna E6 pozostaje wyciszona, podczas gdy pozostałe struny są dociskane na różnych progach.
E|---0---
B|---1---
G|---2---
D|---2---
A|---0---
E|---x---
Powerchordy to specyficzna forma akordu, która składa się tylko z dwóch dźwięków – dźwięku podstawowego i kwinty. Powerchordy są bardzo popularne w muzyce rockowej i metalowej, ponieważ mają mocne, agresywne i pełne brzmienie. Są one również prostsze do zagrania, ponieważ nie zawierają tercji, co sprawia, że są neutralne pod względem durowo-molowym. Powerchordy można przenosić wzdłuż gryfu, co pozwala na szybkie zmienianie tonacji.
Przykład powerchordu G5:
E|---x---
B|---x---
G|---x---
D|---5---
A|---5---
E|---3---
Riffy gitarowe to kluczowe, rozpoznawalne frazy muzyczne, które często stanowią podstawę utworu, zwłaszcza w muzyce rockowej, metalowej i bluesowej. Riff to krótkie, powtarzalne sekwencje nut lub akordów, które nadają charakterystyczny rytm i melodię danej kompozycji. Są to fragmenty, które szybko zapadają w pamięć słuchacza i budują główną strukturę utworu.
Riffy gitarowe mają ogromne znaczenie w muzyce, ponieważ to właśnie one często przyciągają uwagę i nadają piosenkom ich niepowtarzalny klimat. W muzyce rockowej i metalowej riffy są fundamentem, na którym opierają się inne elementy utworu, takie jak wokal czy solówki gitarowe. Zazwyczaj riffy grane są na gitarze elektrycznej z użyciem efektów takich jak przester, co nadaje im ciężkie, mocne brzmienie.
Riffy są często prostsze technicznie od solówek, co czyni je bardziej przystępnymi dla początkujących gitarzystów. Zazwyczaj oparte są na kilku podstawowych akordach lub skalach, co pozwala na szybkie nauczenie się i granie ich już na początkowym etapie nauki gry na gitarze.
Oto przykład zapisu tekstowego intro do utworu Seven Nation Army, zespołu The White Stripes:
E|----------------------------------------
B|----------------------------------------
G|----------------------------------------
D|----------------------------------------
A|----------------------------------------
E|---7---7---10---7---5---3---2----------
Nauka czytania tabulatur gitarowych to jedna z najlepszych umiejętności, jaką może opanować początkujący gitarzysta. Tabulatury są prostsze do zrozumienia niż tradycyjny zapis nutowy, ponieważ bezpośrednio pokazują, które struny i progi należy zagrać. Dzięki temu szybko można nauczyć się ulubionych riffów, akordów i solówek, bez konieczności poznawania zaawansowanej teorii muzyki.
Tabulatury pozwalają także na szybkie odtwarzanie znanych utworów, co motywuje do dalszej nauki i rozwijania umiejętności. Są dostępne dla większości popularnych piosenek, co daje dostęp do szerokiego repertuaru muzycznego i możliwość grania razem z oryginalnymi nagraniami.
